Cùng với sự lớn mạnh của lực lượng dân quân tự vệ cả nước, ngày 17/4/1947, Tỉnh đội Tuyên Quang được thành lập, sau đó các Ban huyện đội cũng lần lượt được thành lập. Từ tháng 4 đến tháng 10 năm 1947, lực lượng dân quân tự vệ huyện Chiêm Hóa đã có 2 - 4 đại đội du kích thoát ly làm nhiệm vụ cơ động bảo vệ địa phương. Toàn huyện có 2.197 du kích và 2.525 dân quân tự vệ. Trong chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông năm 1947, lực lượng dân quân tự vệ huyện Chiêm hóa đã phối hợp với bộ đội chủ lực tổ chức các trận chiến đấu bảo vệ căn cứ cách mạng, tiêu biểu như chiến thắng Bản Heng (nay là thôn Tạng Khiếc xã Phú Bình); chiến thắng Vật Nhèo, Ba Luồng, xã Ngọc Hội; chiến thắng Cầu Cả, xã Yên Nguyên đã loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm tên địch, thu nhiều vũ khí trang bị, phương tiện chiến tranh của chúng, góp phần quan trọng làm nên chiến thắng Sông Lô oai hùng, bẽ gẫy gọng kim phí Tây, làm thất bại chiến lược “đánh nahnh, thắng nhanh” của quân Pháp. Đến cuối năm 1958 toàn huyện có 2.135 đội viên du kích và 4.320 dân quân tự vệ, đã huy động hàng chục ngày công phục vụ chiến dịch, góp phần quan trong làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ lẫy lừng năm châu, chấn động địa cầu. Năm 1964 để ứng phó với  âm mưu của Đế quốc Mỹ, lực lượng vũ tảng 3 thứu quân được xây dựng và phát triển mạnh mẽ, mỗi xã, thị trấn và mỗi cơ quan xí nghiệp đều có dân quân tự vệ với tổng số trên 9.000 người.

Các đại biểu tham dự gặp mặt kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống lực lượng tự vệ (28/3/1935 -28/3/2015).

Thời kỳ 1965 -1975, thực  hiện chủ trương của Tỉnh ủy: xây dựng lực lượng dân quân toàn tỉnh có số lượng đông , chất lượng cao, vừa sản xuất vừa chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Năm 1965, toàn huyện đã xây dựng được lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh với quân số tham gia trên 11.000 người. Tổ chức 40 tổ trực chiến bắn máy bay bay thấp bằng súng bộ binh; Ban chỉ huy Quân sự huyện đã tham mưu cho Huyện ủy, UBND huyện huy động trên 20.000 lượt dân quân tự vệ với trên 426.000 ngày công trực chiến, phục vụ chiến dấu, đào đắp công sự. Năm 1979, chiến tranh biên giới phía Bắc xảy ra, Chiêm Hóa đã huy đông trên 8.000 lượt dân quân tự vệ với gần 1,5 triệu ngày công tham gia xây dựng tuyến phòng thủ biên giới phía Bắc góp phấn bảo vệ vững  chắc biên cương của Tổ Quốc.

Hiện nay, toàn huyện 38 đơn vị dân quân tự vệ, số người tham gia lực lượng dân quân tự vệ chiếm 1,8% dân số toàn huyện, trong đó có 28 % là đảng viên.  Hàng năm lực lượng dân quân tự vệ được huấn luyện đảm bảo đúng đối tượng, thời gian, chương trình quy định.  Bên cạnh công tác huấn luyện, lực lượng cán bộ chiên sỹ dân quân tự vệ trên địa bàn huyện còn thường xuyên làm tốt công tác dân vận. Tổ chức giúp đỡ bà con tái định cư vùng lòng hồ Thủy điện Tuyên Quang về định cư ổn định cuộc sống tại nơi ở mới; tích cực tham gia xây dựng chương trình nông thôn mới như: làm đường bê tông; ủng hộ một số thôn bản xây dựng nhà văn hóa thôn, sân thể thao; giúp các hộ gia đình chính sách, hộ nghèo làm nhà, sửa nhà, chính trang khuôn viên nhà cửa; giúp đỡ các hộ gia đình khó khăn đột xuất trong thu hoạch mùa vụ…Kết quả huấn luyện hàng năm 100% đơn vị đạt yêu cầu, trong đó khá giỏi chiếm 78%, bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và vũ khí trang bị.

Lãnh đạo  Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Tuyên Quang, lãnh đạo huyện Chiêm Hóa tặng quà cho các đại biểu 

nhân kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống lực lượng tự vệ (28/3/1935 -28/3/2015).

Phát huy truyền thống của quê hương anh hùng, huyện Chiêm Hóa tập trung thực hiện tốt Nghị quyết số 28 ngày 22/9/2008 của Bộ Chính trị về xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới; tập trung nâng cao chất lượng tổng hợp, trước hết là chất lượng chính trị của dân quân tự vệ; tăng cường công tác quản lý, nâng cao chất lượng huấn luyện, kịp thời bổ xung và thường xuyên luyện tập, dễn tập dể nâng cao khả năng chiến đấu sẵn sàng chiến đấu, tích cực chủ động trong moi tình huống, ngăn  chặn và giải quyết các vụ việc xay ra ngay tại cơ sở, góp phần giữ vững an ninh, chính trị, trật tự  an toàn xã hội trên địa bàn huyện./.