Chúng tôi đến xã Ngọc Hội vào một ngày giữa tháng 8, đúng thời điểm na đang chín rộ. Người người, nhà nhà đều bận rộn với việc thu hái na, mặc dù vất vả, nhưng gương mặt ai cũng rạng ngời, bởi na năm nay được mùa, lại được giá, không phụ công người trồng. Tại vườn na dai của vợ chồng ông Đặng Văn Bình, vừa chuẩn bị trẩy na cho khách, ông Bình vừa vui vẻ kể chuyện chuyện trồng, chăm bón trên 300 gốc na dai suốt gần 20 năm qua của gia đình: để có được những cây na dai trĩu quả, ngay từ tháng 10, tháng 11 của năm trước, sau khi thu hái na xong, gia đình tôi đã phải tuốt lá, tỉa cành, để cây tập trung dinh dưỡng cho việc ra hoa vào mùa xuân của năm kế tiếp;  sau đó bón một lượt phân lân, phân chuồng. Đến tháng 2 năm sau khi na chuẩn bị ra lộc, ra hoa lại bón phân một lần nữa. So với một số loại cây ăn quả khác, thì na là loại cây trồng tốn khá nhiều công chăm sóc, để cho quả sai và ngon ngọt, người trồng phải đều đặn bón phân, tỉa cành, thụ phấn cho na. Với hơn 300 gốc na, mỗi năm gia đình ông thu lãi cả trăm triệu đồng. 

Nhờ áp dụng kỹ thuật thụ phấn bổ sung nên vườn na của các hộ dân ở thôn Đại Đồng cho quả to, đẹp.

Rời vườn na nhà ông Bình, chúng tôi tìm đến nhà bà Trần Thị Thái, một gia đình gắn bó với nghề trồng na dai ở thôn Đại Đồng hơn 20 năm nay. Với gần 300 gốc na dai, bà Trần Thị Thái phấn khởi khoe từ đầu vụ đến giờ đã bán được trên 1 tấn quả với giá tại vườn từ 40.000đ - 70.000đ/kg tùy loại quả. Bà Thái cho biết thêm: trong quá trình chăm sóc vườn na, gia đình bà Thái đã áp dụng loại bỏ hóa chất độc hại, ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ, phân chuồng ủ hoai, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, đồng thời học hỏi thêm kỹ thuật thụ phấn bổ sung nên vườn na của gia đình quả nào quả đấy mắt to, tròn đều, ăn ngọt đậm đà và bán rất đắt hàng cho khách trong và ngoài huyện. Không chỉ trồng na dai thường, bà Thái còn đưa gần 100 cây na Thái vào trồng được hơn 10 năm nay, ở cây na Thái này có nét khác biệt đó là cứ 04 năm mới cho thu hái một lần, mỗi quả na Thái có trọng lượng trên 1kg, năng gấp đôi, gấp ba lần so với quả na dai thường.

Na dai là thứ quả được người dân lựa chọn mua nhiều mỗi dịp vào mùa.

Toàn xã Ngọc Hội hiện có khoảng 3 ha với hàng nghìn gốc na được các hộ dân duy trì trồng và phát triển từ nhiều năm nay chủ yếu ở các thôn Đại Đồng, Nà Tuộc và Nà Ngà, sản lượng ước đạt hàng chục tấn quả/ha. Đặc biệt, những cây na dai ở đây cho thu hoạch hàng chục năm mà vẫn cho năng suất cao. Không chỉ thu hoạch na chính vụ, mà giờ đây nhiều hộ dân còn có cách chăm sóc riêng để thu hoạch na trái vụ giúp tránh được tình trạng được mùa mất giá cho thu nhập cao. Có thể nói, thu nhập từ cây na, nhiều gia đình có của ăn của để, nhiều ngôi nhà xây khang trang đã mọc lên. 

Ông Trần Trung Hiếu, Chủ tịch UBND xã Ngọc Hội cho biết: Trong thời gian tới, xã Ngọc Hội sẽ tạo điều kiện thuận lợi để người dân trồng na dai tiếp cận nguồn vốn sản xuất; tiếp tục tuyên truyền vận động các hộ trồng na mở rộng diện tích, tăng cường áp dụng khoa học kỹ thuật để chăm sóc cây na theo hướng an toàn, nâng cao chất lượng sản; tập trung mọi nguồn lực đầu tư xây dựng đường giao thông nông thôn giúp cho việc giao thương được dễ dàng. Đồng thời có kế hoạch đăng ký sản phẩm tham gia chương trình OCOP, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm, thúc đẩy thị trường tiêu thụ rộng lớn hơn./.