Theo kế hoạch, vụ xuân năm nay, toàn tỉnh gieo cấy 18.765 ha lúa và hơn 7.630 ha ngô; lạc 3.277 ha… Lịch thời vụ gieo cấy lúa xung quanh tiết Lập xuân (ngày 4-2) và kết thúc trong tháng 3. Đối với cây ngô, các xã vùng thấp trồng từ trung tuần tháng 2 đến tháng 3, các xã vùng cao trồng từ tháng 3 và kéo dài đến trung tuần tháng 4. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đưa ra bộ giống cho các địa phương tham khảo, lựa chọn phù hợp với điều kiện thời tiết và thời gian sinh trưởng, trong đó ưu tiên giống lúa thuần có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng tốt.

Người dân xã Thiện Kế (Sơn Dương) cấy lúa xuân trà chính vụ.

Tại các cánh đồng huyện Sơn Dương, thành phố Tuyên Quang, Yên Sơn, những ngày đầu năm 2019, không khí lao động, sản xuất đã rộn ràng, khẩn trương. Bà Đỗ Thị Lộc, thôn Hưng Thịnh, xã Sầm Dương (Sơn Dương) không ngại mưa rét vẫn ra đồng vạc bờ, thuê máy làm đất. Theo bà Lộc, thời tiết vẫn rét đậm nên chưa thể đưa mạ xuống đồng nên thời điểm này chỉ tập trung làm kỹ đất chờ thời tiết ấm lên là có thể gieo cấy. 

Là địa phương có khung thời vụ sớm nhất tỉnh nên người dân Sơn Dương đã bắt đầu gieo cấy lúa xuân. Huyện đã lựa chọn những bộ giống lúa đặc sản, có giá trị kinh tế cao đưa vào gieo cấy như IR 352, N97; Nhị ưu 838; J02; Thái xuyên 111, GS9; Thiên ưu 8, KM 18; TBR225. Chủ động nước tưới vụ xuân và phòng hạn, các xã trong huyện đã huy động người dân nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy. Hiện nay, các xã Sơn Nam, Thiện Kế, Đại Phú, Ninh Lai... nông dân đã gieo cấy được trên 40% diện tích.

Cũng là địa phương có diện tích lúa xuân lớn của tỉnh với 4.200 ha, thời điểm này bà con nông dân huyện Yên Sơn cũng đã tập trung làm đất, nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy, tích nước vào hồ, chủ động nước tưới cho toàn bộ diện tích cây trồng, đặc biệt là lúa xuân. 

Đánh giá về công tác chuẩn bị sản xuất vụ xuân, ông Trần Hải Tuyên, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết, các địa phương đã chủ động đưa cơ giới vào khâu cày, bừa để tiết kiệm lao động, đẩy nhanh tiến độ làm đất. Đến giữa tháng 1, trên 90% diện tích đất đã được làm; 54,1 tấn thóc giống đã được gieo, tương đương với 15.740 ha, đạt 83,9% kế hoạch. Trong đó, Sơn Dương đã gieo được trên 15,5 tấn thóc giống; Yên Sơn đã gieo 13,4 tấn; Chiêm Hóa gieo được 13,3 tấn, còn lại là các huyện Lâm Bình, Na Hang, Hàm Yên và thành phố Tuyên Quang. 100% diện tích mạ gieo được che phủ nilon để tránh rét. Ông Tuyên cũng khuyến cáo, năm nay nạn chuột phát sinh khả năng gây hại lớn đối với sản xuất, đặc biệt là cây lương thực, cây màu. Do đó, trước khi sản xuất các địa phương phải ra quân diệt nạn chuột, thực hiện gieo trồng cùng trà để hạn chế đến mức tối đa dịch chuột gây hại. 

Bên cạnh những yếu tố chủ quan đã được ngành chức năng và các địa phương xây dựng kế hoạch, triển khai chu đáo thì những lo ngại về yếu tố khách quan có thể ảnh hưởng đến vụ xuân cũng được tính đến. Theo dự báo của ngành Khí tượng - thủy văn, năm 2019, hiện tượng El Nino tiếp tục ảnh hưởng đến thời tiết nước ta, trong đó có tỉnh ta. Lượng mưa phổ biến sẽ giảm từ 10 đến 30% so với lượng mưa trung bình nhiều năm. Để chủ động ứng phó với những bất lợi do thời tiết, các địa phương cần xây dựng phương án chống hạn cụ thể; rà soát, cập nhật, cân đối nguồn nước, xây dựng kế hoạch sử dụng nguồn nước hợp lý, tiết kiệm; xây dựng bản đồ phân vùng hạn hán và có các giải pháp ứng phó phù hợp. Các địa phương cần điều chỉnh và tuân thủ nghiêm lịch thời vụ, bố trí cây trồng hợp lý để tránh tác động của nắng nóng, khô hạn ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây trồng.