Hang Ngần thuộc địa phận thôn Biến, xã Phúc Sơn (Chiêm Hóa) -  nơi phát hiện di chỉ của cư dân tiền sử                   thuộc thời đại Đá.

Trong đợt điều tra khảo cổ học vào tháng 7 vừa qua, Viện Khảo cổ học và Bảo tàng tỉnh đã phát hiện hang Pù Chùa với địa hình nằm ở phía Đông Nam quả núi lớn, cao hơn 50 m so với chân núi. Cửa hang nhỏ có hình vòm, trông ra một thung lũng lớn. Đường lên hang dễ đi, bề mặt hang khá bằng phẳng và rộng hơn 100 m2, trong hang được chia làm nhiều ngách có nhũ rủ. Đặc biệt, phần lớn diện tích hang nhận được ánh sáng tự nhiên thuận lợi cho việc cư trú, sinh hoạt của con người. Tại đây, theo kết quả khảo sát phát hiện dấu tích người tiền sử tập trung chủ yếu gần cửa hang, tầng văn hóa khảo cổ mỏng khoảng 0,4 m. Các nhà khảo cổ đã thu thập được một số bộ di vật khảo cổ, chủ yếu đồ đá, gốm. Dựa vào các di vật và kết cấu trầm tích địa tầng văn hóa, hang Pù Chùa là một di tích cư trú của người tiền sử, có niên đại thuộc hậu kỳ Đá mới, cách đây khoảng 4.000 năm.

Đối với hang Ngần và hang Khỉ, đoàn khảo sát mới chỉ khảo sát trên bề mặt, nhưng đã phát hiện gần chục công cụ đá ghè đẽo, bao gồm công cụ chặt thô, công cụ mũi nhọn. Đây là những công cụ lao động thô sơ mang tính đa năng của người tiền sử. Trong một vách hang, còn lưu lại dấu vết lớp trầm tích chứa mảnh tước đá, vỏ ốc suối bị chặt cụt đuôi, ốc núi và xương răng động vật. Căn cứ vào những dấu tích còn lại cho thấy, hang Ngần và hang Khỉ là những di chỉ cư trú của cư dân tiền sử thuộc thời đại Đá, niên đại có thể sớm hơn hang Pù Chùa. 

Đồng chí Chẩu Thanh Tùng, Bí thư Đảng ủy xã Phúc Sơn nói, xã đã nắm được thông tin về lịch sử của các hang động thuộc địa bàn và kế hoạch khảo sát toàn bộ khu vực khối đá vôi. Vì vậy, địa phương đã lên kế hoạch với lực lượng kiểm lâm, dân quân và người dân sẵn sàng hỗ trợ, dẫn đường, đảm bảo an toàn cho đoàn khảo sát trong thời gian làm việc tại xã.   

Thời gian tới, Bảo tàng tỉnh sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức các cuộc khảo sát sâu để tìm kiếm và đưa vào trưng bày phục vụ nhu cầu tham quan của người dân và khách du lịch. Qua đó, góp phần quảng bá, gìn giữ những giá trị lịch sử trên địa bàn tỉnh.