Theo Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh, trên địa bàn tỉnh hiện có 117 cơ sở được cấp chứng nhận an toàn thực phẩm, trong đó cấp tỉnh cấp chứng nhận cho 36 cơ sở, bao gồm 6 cơ sở động vật, 27 cơ sở thực vật, 3 cơ sở thủy sản; cấp huyện cấp chứng nhận cho 81 cơ sở, trong đó động vật 55 cơ sở, thực vật 18 cơ sở, thủy sản 8 cơ sở. Có thể thấy, tỷ lệ cấp giấy chứng nhận từ cấp cơ sở chiếm đa số, lên đến trên 69%. 

Đoàn kiểm tra liên ngành của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lấy mẫu rau để kiểm tra tại thị trấn Tân Yên (Hàm Yên).

Ông Nguyễn Văn Thuấn, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh cho biết, việc phân cấp kiểm tra chất lượng an toàn thực phẩm trong lĩnh vực nông nghiệp được quy định khá rõ ràng. Trong đó, cấp cơ sở được phép kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính khi phát hiện một số sai phạm về điều kiện kinh doanh, mẫu mã, bao bì sản phẩm… Tuy nhiên, trên thực tế, việc thực hiện tại các địa phương vẫn khá hạn chế. 10 tháng năm 2018, trong nhiệm vụ lấy mẫu giám sát chất lượng vật tư nông nghiệp, cấp tỉnh thực hiện được 43 mẫu vật tư nông nghiệp, phát hiện 6 vi phạm, xử phạt 55 triệu đồng; phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 17 cơ sở vi phạm quy định về kinh doanh (bao gồm 1 mẫu cà phê, 2 mẫu phân NPK không đảm bảo chất lượng như công bố trên bao bì), xử phạt hành chính 79 triệu đồng. Trong khi đó, cấp cơ sở không phát hiện vụ vi phạm nào. 

Xã Phúc Ninh (Yên Sơn) hiện có 457 hộ ký cam kết sản xuất đảm bảo an toàn thực phẩm, chủ yếu là các hộ trồng bưởi, chế biến tinh bột sắn, dong riềng và chăn nuôi. Ngoài ra, đã có 31 hộ là chủ trang trại được tập huấn, ký cam kết sản xuất đảm bảo an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, ông Vũ Thành Trung, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết, việc kiểm tra, hậu kiểm xã cũng không thực hiện được thường xuyên mà chủ yếu phối hợp với các cơ quan liên quan để cùng kiểm tra, một phần do không có đủ chuyên môn, một phần do phải thực hiện cùng lúc nhiều việc nên khó sắp xếp, bố trí thời gian kiểm tra chuyên ngành. 

Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh Nguyễn Văn Thuấn cho rằng, việc phân cấp trong quản lý an toàn thực phẩm hiện khá rõ ràng, cụ thể, nhưng thực tế, công tác này tại cấp cơ sở còn yếu, chưa đáp ứng yêu cầu. Nguyên nhân chủ yếu do tổ chức bộ máy quản lý về an toàn thực phẩm tuyến cơ sở chưa đồng bộ. Nếu như cấp huyện là cán bộ của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiêm nhiệm, thì ở cấp xã là cán bộ văn hóa hoặc cán bộ địa chính, khuyến nông xã… Ngoài lực lượng mỏng, thì trình độ chuyên môn hạn chế, trang thiết bị kiểm tra còn thiếu và sơ sài; kinh phí phân bổ cho công tác bảo đảm an toàn thực phẩm ở cơ sở hạn chế, rất khó khăn cho các hoạt động cơ bản như lấy mẫu xét nghiệm, chi phí tối thiểu. Công việc này hiện chủ yếu do cấp tỉnh thực hiện. Ngoài ra, sự vào cuộc của cấp cơ sở vẫn chưa thực sự quyết liệt, tại nhiều nơi, chỉ đến khi xảy ra sự việc cấp cơ sở mới vào cuộc. Kết quả các cuộc kiểm tra chủ yếu dừng lại ở hình thức tuyên truyền, vận động, hầu như không có quyết định xử phạt. 

Công tác đảm bảo an toàn thực phẩm trong nông nghiệp là nhu cầu cấp thiết, ngày càng đòi hỏi phải được thực hiện hiệu quả, chặt chẽ, trong đó vai trò chủ yếu thuộc về các địa phương. Để khắc phục bất cập này, trong bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới, tiêu chí về môi trường và an toàn thực phẩm là tiêu chí bắt buộc để một xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Tuy nhiên, về lâu dài, để công tác quản lý an toàn thực phẩm được thực hiện tốt ngay từ cơ sở với sự đồng bộ, chuyên nghiệp, hiệu quả, điều cần thiết là phải có đội ngũ cán bộ đủ mạnh; đồng thời mỗi địa phương phải nâng cao vai trò quản lý, hỗ trợ, giám sát và tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong cộng đồng đối với vấn đề này.